Skuamöz hücreli karsinom (SCC), ya da yassı hücreli karsinom bir kanser çeşidi olan karsinomun alttiplerin olup birçok organdan köken alabilir. Bu organlardan birkaçı; cilt, akciğer, dudak, ağız, mesane, vajina, serviks (rahim ağzı) olup örnekler artırılabilir.

Cilt kanserleri içerisinde bazal hücreli karsinomadan sonra 2. en yaygın cilt kanserlerinden biridir. Epidermiste cildin en üst tabakasını oluşturan skuamöz hücrelerden kaynaklanir.

Skuamöz kanserler muköz membranları da kapsayacak tarzda vücudun her tarafında görülmekle birlikte, en yaygin güneşe maruz kalan bölümlerde meydana gelir. Skuamöz hücreli karsinoma genellikle bir süre epidermiste kalsa da tedavi edilmediğinde zaman içerisinde daha alttaki doku katmanlarına nüfuz eder. Vakaların küçük bir kısmında uzak doku ve organlara metastaz yapar. Bu durum gerçekleştiğinde skuamöz hücreli karsinomalar ölümcül olabilirler.

En yaygın olarak muköz membranlarda, dudakta ve kronik deri enfeksiyonu görülen yerlerde gelişen skuamöz hücreli karsinomalar metastaz yaparlar.

Cilt kanserinin ikinci sıklıkta görülen tipidir (%10-15). Kronik (10-20 yıl) güneş ışığına maruz kalma sözkonusudur. Ekvator dolaylarında relatif olarak insidansı artmaktadır. Erkeklerde daha sık görülür. Risk faktörleri genel olarak BCC ile ortaktır.

Genellikle ciltte eritematöz, ülsere, kabuklu bir lezyon şeklinde görülür. Tabanı sıklıkla granülerdir, yumuşak, kolay ufalanabilen ve minimal travmayla kanama eğilimli lezyonlardır. Lezyon kenarları ciltten yüksek bir endürasyon yapar ve etrafındaki dokularda inflamatuar yanıt oluşturabilir.

Kalıcı ülserasyon alanları, önceki travma yerleri, yanıklar veya eski skarlar (Marjolin’s ülser) üzerinde tümör gelişebilir. Bir kronik ülserde neoplastik değişiklik Basal Cell veya SCC ile sonuçlanabilir ve kötü prognoz ve yüksek mortaliteyle birlikte olabilir.

Yüzeyel multifokal lezyonlar aktinik ciltte doğabilir. Genellikle pullu-kabuklu bir yama eşlik eder ve bunlar minimal travmayla kanarlar. Tanı ve lezyonun değerlendirilmesi zor olabilir ve multiple biyopsiler gerekebilir.

SCC nadiren bir nodüler, eksofitik lezyon şeklinde görülebilir. Başlangıçta kistiktir, giderek büyür ve ülseratif olmaya meğillidir. Bu lezyonlar aniden ortaya çıkıp büyüme yapabilirler.

SCC analizinde birkaç histopatolojik karakter önem kazanır. Düzensiz kitlede epidermal hücreler, aşağı doğru prolifere olur ve dermise invaze olur. Tümör keratinizasyon varlığına bağlı olarak diferansiye olur. Broders klasifikasyonu kullanılarak tümör 1’den 4’e kadar sınıflandırılabilir.

SCC’nin de novo lezyonlarının davranışları daha agresiftir ve yüksek metastaz potansiyelleri vardır. En az %8 oranında rejyonel ve uzak metastaz geliştiği bildirilmektedir.

Kronik olarak güneş ışınlarına maruz kalma birçok vakanın sebebini teşkil eder. Hastalik bu yüzden sık olarak vücudun yüz,boyun,saçsiz baş derisi,eller,omuzlar,kollar ve sırt gibi güneş gören kısimlarında gelişir.Kulak kepçesi kenarı ve alt dudak bu tür kanserlere karşi en savunmasiz vücut bölümlerini teşkil ederler.

Skuamöz hücreli karsinomalar, cildin daha onceden yandigi ve nedbe dokusu geliştirdiği bölümlerinde, uzun süreli iyileşmeyen yaralar sözkunusu olan kisimlarinda; daha önceden röntgen ışınlarına ya da arsenik ve petrol türevi gibi kimyasal maddelere maruz kalan bölümlerinde gelişebilir. Ayrica bunlara ek olarak,kronik deri enfeksiyonlari ve bağışıklık sisteminin uzun süre baskilandigi hastaliklar da skuamöz hücreli karsinomaların oluşma sebepleri arasinda sayilabilirler.

Çoğu durumda skuamöz hücreli karsinomalar, sağlıklı görünen deride birden ortaya çıkarlar.Bazı araştırmacılar bu kanser türünü geliştirmeye yatkınlığın kalıtsal olabileceğine inanmaktadırlar.

Uzun periyodlarla güneşe maruz kalan herkes bu hastalık yönünden risk altındadır. Fakat açık tenli, açık renk saçlı mavi, yeşil ya da gri renk göze sahip kişiler en yüksek risk grubunu oluşturmaktadır.

Meslekleri uzun saatler boyunca açık havada çalısmayı gerektiren ya da zevk için uzun süre güneş ışınlarina maruz kalan insanlar özellikle tehlike altındadır. Koyu renk cilde sahip Afrikalılarda açık tenli bireylere göre daha az deri kanseri görülüyor.

Skuamöz hücreli karsinomalarin üçte ikisinden çoğu daha önceden mevcut olan deri enflamasyonu bölümlerinden ya da eski yanık yaralanmalarından gelişmektedir.

İlk tercih edilen tedavi şekli tam bir cerrahi eksizyondur. Bazı vakalarda cerrahi müdahale yapılamadığında radyasyon

Terapisi eksizyon yerine uygulanabilir. Çoğu zaman sigara içenlerde görülen alt dudak ve oral mukoza SCC'si daha agresiftir ve daha radikal bir tedavi gerektirir.

Uzun süreli güneşe maruz kalma görülen vakalarda ve immünosupresif tedavi gören hastalarda (organ nakli vs) yüksek bir tekrarlama oranı mevcuttur ve tedavi zor olduğu kadar tatmin edici de olmayabilir.

Bölgesel lenf nodlarının ultrasonu agresif ve ilerlemiş vakalarda kullanılabilir; hiç bir kan testi indikatif değildir.

En çok tavsiye edilen takip şekli 3 ay sonunda kontrol ardından yılda iki kez kontrol ve bunun ardından da SCC tipine, tedavi şekline ve hastanın ihtiyaçlarına bağlı olarak kontroller yapılmasıdır.

Faydası olduğu bildirilen hiç bir kan testi veya röntgen filmi mevcut değildir.

Mevcut ulusal rehberlerde daha fazla detay bulunabilir.